MEE Trend- en Signaleringsrapportage 2022

Uit onderzoek van MEE NL onder 400 cliëntondersteuners (2022) blijkt dat het zorginfarct dagelijkse realiteit is:

• de wachtlijsten voor voorzieningen van zorg en ondersteuning zijn (te) lang;
• passende zorg en ondersteuning is beperkt beschikbaar;
• meervoudige problematiek is fors toegenomen.

Hiermee staat ook de kwaliteit en de toegang tot cliëntondersteuning onder druk. 

De uitkomsten van het onderzoek zijn verwerkt in de MEE Trend- en Signaleringsrapportage. Hierin benoemen we de belangrijkste knelpunten vanuit het perspectief van de cliëntondersteuner en de cliënt. Want cliëntondersteuners staan aan de poort van de toegang tot zorg en ondersteuning. Zij helpen mensen de weg te vinden door het zorglandschap heen. Wie weten er nu beter wat er speelt in de dagelijkse praktijk?
De rapportage werd op 25 januari overhandigd aan Fonda Sahla, Tweede Kamerlid van D66.

Onze cliëntondersteuners ervaren de druk in het zorgsysteem. Uit het onderzoek blijkt dat zij en hun cliënten dagelijks tegen de volgende knelpunten aanlopen:

1. Cliënt is de dupe van wet- en regelgeving;
2. Zorg en ondersteuning zijn niet beschikbaar;
3. Forse toename van meervoudige problematiek;
4. Kwaliteit van cliëntondersteuning staat onder druk;
5. Toename werkdruk bij cliëntondersteuners;
6. Knelpunten hebben weerslag op professionals.

Maar liefst 88% van de respondenten geeft aan dat zij het afgelopen jaar hebben ervaren dat de meervoudige problematiek van hun cliënten is toegenomen. Terwijl het zorgsysteem hier niet op is ingericht. Cliënten zijn vaak de dupe van de huidige wet- en regelgeving. Wanneer een aanvraag nét niet in de Wmo past, nét niet in de Wlz en ook de zorgverzekering is niet passend, dan raken velen hierdoor tussen wal en schip.

De wachtlijsten bij gemeenten en zorgaanbieders -zo blijkt uit het onderzoek- zijn toegenomen met ruim 60%. Cliënten kunnen niet verder doorstromen naar de juiste zorg en ondersteuning. En er ontstaat een stapeleffect: wachtlijst op wachtlijst. Dit heeft dan ook weer zijn weerslag op de cliëntondersteuners: 58% van hen geeft aan dat de werkdruk is toegenomen.

De genoemde knelpunten in het rapport zijn niet nieuw en zullen voor vele betrokkenen in het sociaal domein herkenbaar zijn. De signaleringsrapportage bevestigt nogmaals dat ons zorgstelsel piept en kraakt.

Cliëntondersteuners zijn de sleutelfiguren in de toegankelijkheid van zorg en ondersteuning, zij zijn in dit geval de ogen en oren van kwetsbare burgers. Mensen die thuis wonen, maar wel een zorg- of ondersteuningsvraag hebben om zelfredzaam te zijn, worden niet gehoord. Hun problemen worden niet zichtbaar en dat is schrijnend. Het kabinet wordt opgeroepen de handschoen op te pakken.

Wanneer cliëntondersteuners domeinoverstijgend kunnen werken, verbetert de toegang tot zorg voor kwetsbare burgers. Juist nu de zorg zo onder druk staat, moet cliëntondersteuning voor iedereen toegankelijk zijn. Ongeacht met welke wet of regeling de hulp- of zorgvraag te maken heeft of in welke gemeente iemand woont. 

Ons voorstel: één loket voor domeinoverstijgende cliëntondersteuning.
We gaan graag met de politiek in gesprek hoe dit het beste geregeld kan worden.